Onderstaand: Etsfoto van het in 1964 afgebroken klooster Bethlehem
Links
en onder:
Klooster Bethlehem dat tot 1964 aan de Westerblokker heeft gestaan.
Door Nan Kluft.
In de uitgave “Blokker in oude ansichten deel 1
door ir. C. Koeman 1971” staat een mooie foto van klooster
Bethlehem afgedrukt op
een ansichtkaart, met daaronder de tekst:
“Tegenover de katholieke kerk is
enige jaren voor 1914 het
klooster Bethlehem gebouwd, ongetwijfeld het
grootste gebouw
van Blokker. Thans is dit gebouw geheel verbouwd tot de
bijzondere school te Westerblokker.”
Niet alleen het gebouw fascineerde me, maar ik ben ook
nieuwsgierig geworden naar de zin in het stukje hierboven n.l.:
‘is
enige jaren voor 1914 gebouwd’. Wanneer is het dan
gebouwd? Ik ben er
eens naar gaan vragen en heb wat gesnuffeld
in de archieven. Ten tijde van de sloop van dit klooster, zat ik in
de vijfde klas van de lagere school. De school was vast gebouwd
aan het
klooster. Tijdens de sloop van het klooster kregen we les
in de stallen
van boer Frans Broers aan de Westerblokker, én in
de bollenschuren van J. Groot, ook aan de Westerblokker.
Het klooster Bethlehem is
waarschijnlijk in twee gedeelten
gebouwd. Het eerste
gedeelte is gebouwd in 1908.
De opdrachtgever voor de bouw was het R.K.
parochiaal
kerkbestuur van den heilige Michaël te Westerblokker. De
Architect was de heer C.L.M. Robbers uit Haarlem. De aanbesteding vond
plaats op dinsdag 28 januari 1908 des voormiddags te halftwaalf ure,
plaatselijken tijd in het café ,,Het Gouden Hoofd” te Westerblokker (N-H).
Er kon worden ingeschreven op de bouw van een Zustersgesticht en vier
schoollokalen, volgens bestek ontwerp- tekeningen en detail- tekeningen.
Er kwamen 15 inschrijvingen binnen. Met de laagste prijs werd ingeschreven door
Johannes Verberne uit Volendam. Namenlijk F 26.777,-Aan hem werd het werk
gegund. De aannemer kon aan de slag nadat er op 23 maart 1908 nog een
aanpassing kwam op het bestek; de betonfundering moest een heifundering
worden. Meerprijs F 3.105,-. De uiteindelijke
bouwkosten kwamen uit op F 29.882,-.
De
aannemer zal op 15 oktober het gebouw opleveren waarna hij nog negen maanden het gebouw in onderhoud zal
hebben voor o.a. gas- en waterleiding. De aannemer zal tevens ter zijner
kosten het gebouw verzekeren gedurende de bouw. Hij doet dat bij de
Nederlandsche brand assurantie maatschappij van 1842. De verzekerde som is F
23.000,-. De premie die hiervoor wordt betaald is F 17,25 plus F 0,50
poliskosten totaal dus F 17,75. Aanvang verzekering 15 mei 1908 en
eindigende 15 februari 1909. Bestek en voorwaarden voor Zustersgesticht en
schoollokalen, zijn voor wat betreft 1908, dus bouw eerste gedeelte en de
uitbreiding in 1913, in mijn bezit.
Maandag 6 december 1909 vind er een onderhandse aanbesteding plaats voor de
ver- en bijbouw van het Zustersgesticht met scholen en annexen, ten behoeve
van de parochie van de H.Michael te Westerblokker. Architect is wederom
C.L.M. Robbers uit Haarlem. Aannemer van dit werk is wederom Johannes
Verberne inmiddels gevestigd in Spanbroek. De aanneemsom voor deze
verbouwing bedraagt F 9.297,-. Ik heb kunnen achterhalen dat deze verbouwing
ging om uitbreiding bij de school met een bewaarschool, een washok voor de
zusters, en nog aanpassingen in het zustersgesticht.
Komen we nu toe aan de grote uitbreiding in
1913:
Het werk bestaat uit het uitbreiden
van het Zustersgesticht door het aanbouwen van een afdeling, bestemd voor
huisvesting van ouden van dagen, bevattende mannen- en vrouwen zalen,
slaapzalen, kamers, souterrain, zolder enz. Tevens het maken van een
zangkoor in de Kapel van het bestaande Zustersgesticht, enz.; een en ander
overeenkomstig de daarvan gemaakte tekeningen en zoals hierna uitvoeriger is
omschreven en nader op de aanwijzing in loco zal worden bepaald, zodat de
aannemer na de besteding geen aanmerkingen zal kunnen maken van welke aard
ook. Het gebouw dient de eerste december 1913 geheel onder dak en
waterdicht, en op 1 februari 1914 finaal opgeleverd te worden zodat de
aannemer nog 6 maanden `t gebouw in onderhoud zal hebben. Opdrachtgever is
wederom R.K. parochiaal kerkbestuur van den heilige Michaël te
Westerblokker. Architect is wederom C.L.M. Robbers uit Haarlem. De aannemer
is ditmaal Gebroeders Botman uit Wervershoof. Kosten van deze uitbreiding
bedragen F 27.680,-.
21 juni 1929:
Ook hier zien
we weer een uitbreiding plaatsvinden, maar dan met name voor het
schoolgebouw. We lezen in het contract van aanneming het volgende: “Het aan-
en bijbouwen van kelders, twee schoollokalen, een lokaal voor overblijvende
kinderen en verdere toebehoren, voor de somma van F 29.333,-.“
Ook dit werk werd duurder door bijkomende werkzaamheden. We lezen op certificaat: ‘bijgekomen werken van 7 april 1930. De bedragen der kosten voor verbetering en wijzigingen van de bestaande bewaarschool, bestaande school en van het klooster “Bethlehem“ te Westerblokker voor rekening van het R.K. kerkbestuur van de parochie van den heiligen Michaël te Westerblokker. Zegge: Drie duizend twee honderd twaalf gulden en 97 centen ( F 3.212,97).”
18 maart 1931:
Hier lezen we dat er aangelegd word: “in het
klooster en de school een oliestookinrichting voor de somma van F 3.500,-,
geleverd door Koninklijke Fabriek F. W. Braat N. V. Delft.”
De Zusters:
Rechts: uit de rekening hierboven, maken we op dat de zusters van de
congregatie der
Arme Zusters waren. Deze zusters gaven les aan de jeugd en verzorgden de ouderen van dagen in het klooster.
De ondergetekende, het Rooms Katholiek kerkbestuur van de parochie van de heilige Michael, te Westerblokker, gemeente Blokker verklaart, onder voorbehoud van goedkeuring van de Hoogeerwaarde Heer Vicaris van de Bisschop van Haarlem,
te hebben verkocht aan: de gemeente Hoorn, namens welke gemeente de ondergetekende Mr. Benjamin Richard Canneman, Burgemeester van- en wonende te Hoorn, en als zodanig overeenkomstig artikel 78 der gemeente wet de gemeente Hoorn rechtsgeldig vertegenwoordigende, ten deze handelende ter uitvoering van het besluit van de raad der gemeente Hoorn van 16 december 1959,
die door mede – ondertekening verklaart te hebben gekocht, onder voorbehoud van goedkeuring van gemeld raadsbesluit door gedeputeerde staten: Het voormalig klooster “ Bethlehem “ met voortuin en pad te Westerblokker, gemeente Blokker,waarvan de noordgrens op de bij deze akte behorende tekening, door beide partijen gewaarmerkt, is aangeduid met een brede zwarte streep. Zulks voor een koopprijs van EEN EN DERTIG DUIZEND GULDEN (F 31.000.--) in welke koopprijs zijn begrepen de kosten van de tekeningen van het bestaande gebouw, gemaakt door Mejuffrouw Ligtenberg, welke aan de koopster zullen worden afgegeven, te betalen bij het passeren van de definitieve akte van overdracht,
En verder onder de volgende bedingen:
Het verkochte gaat voetstoots op de koopster over met alle lusten, lasten erfdienstbaarheden daaraan vanouds en rechtens verbonden.
Verschil in de opgegeven grootte met de werkelijke grootte van het verkochte geeft geen aanleiding tot vermeerdering of vermindering van de koopprijs, noch tot ontbinding dezer overeenkomst.
Vrijwaring wordt alleen verleend voor de eigendom en voor de levering van het verkochte vrij van hypotheek en beslag, en vrij van huur.
Het gekochte kan door koopster bij de betaling.
Bij de definitieve akte van overdracht zullen worden gevestigd zodanige erfdienstbaarheden ten behoeve en ten laste van het verkochte en ten laste en ten behoeve van het aan de verkoper verblijvende gedeelte van het perceel – met de daarop staande scholen – en als voor beide gedeelten noodzakelijk moeten worden geacht.
De lasten en belastingen zijn voor rekening van de koopster vanaf de dag van betaling.
De kosten van overdracht en levering zijn voor rekening van de koopster. De kosten van afscheiding zijn geheel voor rekening van de koopster.
Ondergetekende verklaren verder dat door geen van beide partijen kan worden gevorderd dat deze voorlopige koopakte zal worden overschreven in de daartoe bestemde registers.
Ondergetekende verklaren voorts uitdrukkelijk afstand te doen van de rechten tot ontbinding dezer overeenkomst, voortvloeiende uit de artikelen 1302 en 1303 van het burgerlijk wetboek.
Akte van overdracht te passeren ten kantore van de notaris S.J.J. Luijckx te Hoorn, zijn waarnemer of zijn opvolger, op nader te bepalen dag en uur, binnen een maand na goedkeuring van gemeld raadsbesluit door gedeputeerde staten.
Deze overeenkomst van koop en verkoop is gesloten ten gevolge van het op 17 juli 1959 door de verkoper aan de heren H. Schulte en H. Kaldenbach, beiden te Hoorn, of aan hun lastgevers gegeven recht van koop, daar de gemeente Hoorn destijds de lastgeefster van genoemde heren was.
Getekend te Hoorn, december 1900 negen en vijftig.
1960:
De school moet wederom uitgebreid worden en besloten word om het klooster op
te heffen en over te gaan tot sloop. De zusters van de congregatie worden
terug geroepen en er is bij andere congregaties geen interesse. De ouden van
dagen worden her en der ondergebracht. Het gebouw staat in 1960 al leeg, en
het is in dit jaar dat de familie van Santen toestemming krijgt om tijdelijk
in het klooster te wonen omdat hun huis wordt gesloopt en er een nieuw huis
gebouwd wordt. Ook de familie Stam krijgt tijdelijk nog onderdak in het
klooster voor het afgebroken wordt, want hun boerderij is verbrand. Ook de
familie N. Reus woonde tijdelijk in het leegstaande klooster. Meerdere
families woonden tijdelijk in klooster Bethlehem, maar meerdere namen zijn
mij op dit moment niet bekend.